Mit o wyprawie Argonautów


Argo – Lorenzo Costa (1500-1530)
Źródło: Argo, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Argo&oldid=400265368 (last visited Jan. 7, 2011).

Tytuł: Mitologia
Podtytuł: Legendy kreteńskie
Autor: Jan Parandowski

Dlaczego Jazon wyruszył po złote runo?

Azjon był pobożnym królem w Tesalii, którego z tronu strącił niegodziwy brat Pelias. Gdy Jazonowi i jego żonie urodził się syn Jazon, postanowił zgładzić dziecko, aby zapewnić berło swoim potomkom. Ostrzeżony przez wiernego sługę Azjon ogłosił, że dziecko zachorowało i umarło. Tymczasem oddał syna na wychowanie do centaura Chejrona. Gdy Jazon miał 20 lat postanowił udać się na zachód, schodząc z gór zgubił sandał. Po drodze udał się do miasta Jolkos. Pelias właśnie składał ofiarę Posejdonowi. Od pewnego czasu był niespokojny, gdyż dowiedział się od wyroczni, że powinien obawiać się młodzieńca w jednym sandale. Gdy Pelias wypatrzył Jazona w tłumie zaprosił go do pałacu. Zadał mu podstępne pytanie, co uczyniłby z gościem, który chce go zabić. Jazon odpowiedział, że wysłałby go po złote runo. Na co Pelias odrzekł, że on jest ów gościem i ma przynieść mu złote runo. Wychodzącego z pałacu Jazona, zauważył wierny sługa Azjona i zaprowadził go do mieszkających w biednej chacie rodziców. Jazon dowiedział się o swoim pochodzeniu i zażądał od Peliasa zwrotu władzy. Ten jednak przypomniał mu, że powinien przynieść mu obiecane złote runo, inaczej zciągnie na siebie i miasto gniew bogów.

Czym jest złote runo?

Odpowiedz na to pytanie znał Jazon z opowieści Chejrona:

Król beockiego miasta Atamas miał żonę Nefele i dwójkę dzieci: syna Fryksosa i córeczkę Helle. Po śmierci żony Atamas ożenił się z córką Kadmosa Ino. Macocha chcąc pozbyć się pasierbów, namówiła kobiety z miasta, aby polały ziarno wrzątkiem i wywołały nieurodzaj. Atamas posłał sługi z zapytaniem do wyroczni co może odwrócić gniew bogów. Ino przekupiła posłów, aby powiedzieli, że bogowie domagają się ofiary z dzieci króla. Dusza matki dzieci ukazała się im we śnie i kazała uciekać na cudownym złotym baranku, który pokryty jest złotym runem, umie przemawiać ludzkim głosem i latać. Gdy zerwała się burza Helle spadał do morza, które od jej imienia nazwano Hellespontem, a Fryksos wylądował na Kolchidzie, gdzie dożył starości opiekując się barankiem. Gdy baranek się zestarzał poprosił, aby Fryksos go zabił. Ciało złożył Zeusowi w ofierze, a runo dał królowi Kolchidy Ajetesowi, który zawiesił je w gaju Aresa. <– mit o złotym runie.

Streszczenie mitu o wyprawie Argonautów

Jazon otrzymał od uzurpatora Peliasa polecenie zdobycia złotego runa. Młodzieniec cieszył się na myśl o wyprawie i wielkich czynach. Po całej Grecji rozesłał wieści, że szykuje zamorską wyprawę. Zjawiło się 50 sławnych mężów, np. Herakles z synem Hylasem, Tezeusz, Peleus, Pejritoos, Kastor, Polideukes, Meleager, Nestor oraz Linkeus. Zbudowano statek i nazwano go Argo, co oznacza szybki. Odwiedzili kolejno:

  • Lemnos – gdzie spędzili dwa lata. Na wyspie mieszkały same kobiety. Wymordowały one swoich mężów, gdyż ci chcieli się z nimi rozwieść. Nie mogli znieść ich zapachu – klątwę przykrego zapachu zesłała na nie bogini Afrodyta.
  • Kyzikos – aby pozyskać przyjazne wiatry modlili się na górze do Wielkiej Matki Bogów.
  • Brzegi Tracji – gdzie mieszkał król – wróż Fineus. Za samowolne przepowiadanie przyszłości ludzie ukarali go ślepotą i harpiami, które porywały lub zanieczyszczały jego jedzenie. Argonauci z wdzięczności przepędzili harpie.
  • Symplegady – dwie dziwne skały, których nie mógł ominąć żaden okręt, gdyż co chwile się zderzały. Argonauci przemknęli tak szybko, że skały zamarły na zawsze.

Dopłynięcie do Kolchidy, gdzie król Ajetes zgadza się na oddanie runa Jazonowi. Najpierw jednak żąda wypełnienie warunków, które sprawdzą siłę i męstwo Jazona. …


Jazon i Medea – John William Waterhouse (1907)
Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Jason_and_Medea_-_John_William_Waterhouse.jpg (7.01.2011)

Plan wydarzeń w micie o wyprawie Argonautów po złote runo

  1. Jazon przybywa do Tesalii aby odzyskać tron od stryja Peliasa
  2. Pelias wysyła Jazona po złote runo
  3. Jazon wypływa na wyprawę na statku Argo w towarzystwie 50 sławnych towarzyszy
  4. Odwiedzenie Lemnos, miasta Kyzikos, króla Fineusa, przepłynięcie przez Symplegendy
  5. Dopłynięcie do Kolchidy
  6. Pomoc Medei i dotarciu do celu
  7. Zaoranie pola ziejącymi ogniem bykami
  8. Zasianie smoczych zębów i złagodzenie wyrosłych z nich mężów
  9. Spełnienie warunków króla Ajetesa
  10. Zebranie runa złotego baranka i powrót do kraju
  11. Jazon zabija uzurpatora Peliasa
  12. Ucieczka Jazona do Tesalii i śmierć w samotności