Mit o Dedalu i Ikarze

Upadek Ikara – P. Bruegel
Źródło: Źródło: Pieter Bruegel (starszy) [online]. Wikipedia : wolna encyklopedia, 2010-12-11 12:14Z [dostęp: 2010-12-16 12:04Z]. Dostępny w Internecie: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pieter_Bruegel_(starszy)&oldid=24276710

Tytuł: Mitologia
Podtytuł: Legendy kreteńskie
Autor: Jan Parandowski

Streszczenie mitu o Dedalu i Ikarze

Minos był synem Europy i Zeusa, królem Krety.  Zdobył wielką fortunę handlując z innymi państwami, posiadał ogromną flotę statków i unikał podbojów. Jego żona Pazyfae, urodziła  mu syna, który miał kształt byka i człowieka, wyrósł na groźnego potwora i nazwano go Minotaurem. Król bał się, że potwór zaszkodzi poddanym, więc postanowił go zamknąć. Zlecił wybudowanie labiryntu, o niezliczonej liczbie pokoi, z którego Minotaur nie będzie mógł się wydostać.  Gdy Tezeusz zabił potwora król kazał  wyprzątnąć labirynt i zamienił go na pałac, w którym zamieszkał on, a po nim jego następcy.

Budowniczym labiryntu był Ateńczyk Dedal (Dajdalos), twórca wielu pożytecznych wynalazków, np. świdra, budował też piękne posągi. Po zakończeniu budowy władca nie chciał odesłać  utalentowanego Dedala, który poznał wiele jego sekretów. Wówczas Dedal wymyślił sposób ucieczki z wyspy. Skonstruował  dla siebie i swego syna Ikara skrzydła z ptasich piór posklejanych woskiem. Zanim wyruszyli Dedal ostrzegł syna aby zawsze latał środkiem, między morzem a niebem. Nie można było wznieś się zbyt wysoko, gdyż gorąco promieni słonecznych roztopiłyby wosk, ani też lecieć zbyt nisko aby pióra nie nasiąknęły wodą. Dedal leciał pierwszy, Ikar zanim, lecz  ten ostatni zbyt mocno zachwycił się możliwością latania i wzbijał się coraz wyżej. Wosk stopniał, pióra zaczęły odpadać, a Ikar runął z nieba jak grom i zabił się na miejscu.  Na pamiątkę tych wydarzeń wyspę na którą spadł chłopiec nazwano Ikarią, a może wokół niego Ikaryjskim.

Dedal pochował syna i udał się na Sycylię, gdzie został budowniczym kolejnego władcy. Kilka lat później Minos chciał odbić zbrojnie Dedala. Król zginął w walce, natomiast Dedal dożył później starości w chwale.

Mit obrazuje ludzkie dążenie do lotu ku słońca, czyli do marzeń ponad rozsądek, do ryzykowania w celu spełniania marzeń.

Dziś wiemy, że w Knossos (na Krecie) faktycznie istniał pałac, o skomplikowanej konstrukcji, który mógł przypominać ówczesnym ludziom labirynt.

Nawiązania do mitu o Dedalu i Ikarze

  • Oda do młodości – A. Mickiewicz
  • Ikar – J. Iwaszkiewicz
  • Wciąż o Ikarach głoszą – E. Bryll
  • Dedal i Ikar – Z. Herbert
  • Filis – S. Klonowic

Dał ci Ikarus znać swym testamentem,
Byś się nie bawił cudzym elementem…

  • Upadek Ikara – P. Bruegel