Bogowie – charakterystyka

Główni bohaterowie mitów greckich i rzymskich

Świat Greków i Rzymian jest politeistyczny (z gr. polis – liczny), czyli wierzono w wielu bogów.

Głównymi bohaterami mitów są bogowie, demony i herosi oraz ludzie obdarzeni nadprzyrodzonymi zdolnościami i półbogowie. Świat wypełniony był pomniejszymi bóstwami. W lasach, grotach i źródłach mieszkały nimfy. Ich krewniakami byli rozpustni satyrowie, bóstwa lasów i wzgórz, wierni towarzysze pijanego Dionizosa.

Bogowie różnili się od ludzi tylko nieśmiertelnością, nie przewyższali ich poziomem etycznym (mieli wszystkie ludzkie przywary, co gorszyło już starożytnych). Bogowie wtrącali się w życie ludzi, a nawet rozgrywali własne porachunki kosztem świata. Tylko oni popijali ambrozję i nektar – napoje, które zapewniały młodość i nieśmiertelność. Wszystkie cechy dawały im ogromną potęgę i wiedzę. Nie byli jednak wszechobecni, wszechmocni, wszechwiedzący ani nawet wieczni. Posiadali ciało toteż podlegali ranom i bólowi ale nie chorowali i nie bali się śmierci. Spełniały się wszystkie ich zachcianki, toteż żyli bardzo szczęśliwie. Mieli swoje kłopoty ale wszystko kończyło się dla nich szczęśliwie, stąd wzięło się powiedzenie olimpijski spokój.

Herosi byli półbogami, zrodzonymi z boga i człowieka. Dokonywali niezwykłych czynów dla dobra ludzkości. Wyróżniał ich wzrost, ogromna siła oraz chęć do uczestniczenia w wojnach. Toteż stanowili wzór do naśladowania, który często opiewano w mitach i legendach. Najważniejsi herosi to: Achilles, Herakles i Tezeusz. Herosi także byli przedmiotem kultu.

W mitach pojawiały się także wyrocznie, które znajdowały się w świątyniach. Najsłynniejsza z nich to wyrocznia w Delfach, gdzie święte dziewice, zwane Pytami, przekazywały ludziom boskie wyroki, posiadały moc jasnowidzenia.

Ludzie, a bogowie w mitologii

ludzie bogowie
  • tworzyli bogów na swój obraz i podobieństwo
  • nie byli nieśmiertelni, co sprawiało, że nie mogli być tak szczęśliwi jak bogowie
  • wyróżniali się pychą, chęcią zemsty, zazdrością, rządziła nimi namiętność, rzadko bywali wielkoduszni
  • nieśmiertelni i młodzi, zapewniała im to ambrozja
  • w ich żyłach płynie biała krew
  • piękniejsi i silniejsi od ludzi, a także więksi od nich
  • schodząc na ziemię przybierali ludzką postać
  • mogli stać się niewidzialni, czasem przewidywali przyszłość, posiadali moc komunikacji i przenoszenia się z prędkością błyskawicy
  • rządzili się własnymi prawami, szczególnie surowo karali krzywoprzysięstwo (rok leżenia w odrętwieniu + 9 lat wygnania)
  • mają ludzkie ciała
  • odczuwają zmęczenie i ból
  • przeżywają miłość, mają kłopoty, troski i zmartwienia
  • bywają zazdrośni i mściwi, rywalizują ze sobą

Mimo swoich wszystkich negatywnych cech to bogowie rządzili światem, sami zaś byli poddani przeznaczeniu. Najwyższą moc miały Mojry – boginie nieuchronnego losu, uosabiające niezmienny porządek świata. Były to trzy siostry, które zamieszkiwały w Hadesie. To one przędły nić życia ludzkiego, której przecięcie oznaczało śmierć.

Bogowie greccy i rzymscy oraz ich kompetencje

Rzymianie jedynie przejęli od Greków najważniejszych bogów zmieniając im jedynie imiona. Poniższa tabela przedstawia atrybuty bogów greckich, atrybuty bogów rzymskich oraz dziedzinę, którą zajmowali się bogowie.

 

 

Bóg grecki Bóg rzymski Atrybut Dziedzina, którą się opiekuje
Dzeus = Zeus Jowisz pioruny, egida ojciec i władca wszystkich bogów, ludzi, bóg światła, nieba i ziemi, bóg olimpijski
Ares Mars wilki, miecz, zbroja, włócznia, tarcza bóg wojny
Hermes Merkury kaduceusz, skrzydła u nóg posłaniec, bóg pasterzy, kupców, podróżnych, złodziei
Posejdon Neptun trójząb bóg morza, rybaków, żeglarzy, trzęsień ziemi, władca wysp i portów
Hefajstos Wulkan ogień, młot, obcęgi, ognisko pan kowali i złotników (mieszkał w Etnie)
Hera Junona owoc granatu, berło z kukułką, złote sandały i złote jabłko patronka małżeństw, opiekunka rodzin i niewiast, bogini niebios
Demeter Cerea/Ceres wieniec z ziół, kwiatów i kłos, maki, narcyz bogini płodności, rolnictwa, rodziny
Artemis Diana łania, kołczan, strzały bogini łowów, polowań, lasów, zwierzyny
Atena Minerwa sowa, wąż, drzewo oliwne, nike, tarcza, włócznia bogini mądrości i sztuki wojennej. sprawiedliwości, patronka miasta Ateny
Hestia Westa modlitwy, przysięgi, płomień opiekunka ogniska domowego, rodzinnego kręgu
Dionizos Bachus pantera, Kozłowie, róg obfitości, kielich z winem bóg wina, winorośli, tańców i zabawy
Eros Amor mały łuk i strzały bożek miłości
Apollo Apollo lira, łuk, strzały, wieniec laurowy bóg muzyki i sztuki, wyobraźni i wróżb
Helios Sol złoty rydwan bóg słońca
Afrodyta Wenus gołąb, róża, lustro bogini miłości (wyłoniła się z piany morskiej)
Hades Pluton klucze, berło, owoc granatu bóg podziemia, świata zmarłych
Hypnos Morfeusz senne marzenia
Nike Wiktoria gałązka oliwna zwycięstwo
Selene Luna księżyc bogini światła i powietrza
Eos Aurora bogini jutrzenki
Tanatos – śmierć
Eris jabłko boginie niezgody
Erynie – wężowe włosy boginie zemsty
Eol – bóg wiatrów
Charon – cerber przewoźnik przez Styks
Artemida – łuk, strzały, łania bogini łowów i zwierząt
Kronos – wąż gryzący własny ogon tytan, patronuje czasowi

9 muz Apolla

  1. Kaliope (Pięknolica) – muza pieśni bohaterskiej, trzyma rylec i tabliczkę do pisania.
  2. Kilo (głosząca sławę) – zajmuje się historią i ma zwój pergaminu.
  3. Euterpe (Radosna) – patronka liryki, gra na flecie.
  4. Taleja (Rozkoszna) – pokazuje maskę komiczną jako muza komedii.
  5. Melpomene (Śpiewająca) – jest muzą tragedii i poznać ją można po smutnej masce, którą jej dają za godło.
  6. Terpsychora (kochająca taniec) – z wielką lirą w ręku uczy ludzi tańca.
  7. Erato (umiłowana) – na małej cytrze wygrywa pieśni miłosne.
  8. Polihymnia – chodzi w głębokiej zasłonie, jakiej używano przy obrzędach religijnych, albowiem zsyła natchnienie tym, którzy piszą hymny i pieśni boże.
  9. Urania (Niebiańska) – dźwiga globus astralny, bo jej dziełem jest gwieździarstwo.

4 obszary  w Mitologii

Obszar I: Niebo – Olimp:

Pasmo górskie w Grecji, nieopodal Zatoki Salonickiej. Zgodnie z wierzeniami Greków zamieszkiwali tam najważniejsi bogowie. Olimp nazywano także świętą przestrzenią. Na górze wznosił się wspaniały pałac Zeusa, cały ze złota i drogocennych kamieni. Panowała tam wieczna wiosna. Bogowie ucztowali, urządzali narady i obserwowali życie na ziemi. Na ucztach częstowano się ambrozją, która dawała moc ciału, pogodę myślom i nieśmiertelność duszy oraz nektarem – winem o wspaniałym smaku. Początkowo na uczty zapraszano także ludzi ale później zaniechano tego, gdyż nie potrafili się zachować (rozpowiadali zasłyszane na ucztach tajemnice). Wrót Olimpu strzegły hory, dziewczęce boginie pór roku.

Obszar II: Ziemia – Hellada:

Mianem Hellady starożytni określali Grecję. Bohaterowie mitów przebywają na: Krecie, Ikarii, Itace, Cyprze, Koryncie, Troi oraz wielu innych małych wyspach lub w wymyślonych krainach.

Obszar III: Woda:

Władcą mórz był Posejdon, który zamieszkiwał w podmorskim pałacu.

Obszar IV: Podziemie – Hades:

Hades to greckie zaświaty, gdzie dusze przebywają po śmierci. Był położony za rzeką Styks, na drugą stronę za opłatą, dusze przewoził Charon. Wrót do Hadesu strzegł olbrzymi trzygłowi pies Cerber. Władca podziemia Hades zamieszkiwał w podziemnym pałacu, położonym na bagnach. Pod nim znajdował się Tartar, gdzie dusze pokutowały za swoje grzechy. Jeśli dusze żyły przykładnie odpływały na Pola Elizejskie, gdzie piły wodę z  Lete – rzeki zapomnienia, co miało uwolnić dusze od ziemskich zmartwień.