Odyseja

O Odysei

Problematyka Odysei

Odyseja to epos prezentujący w 24 księgach (12.000 wierszy) 40 ostatnich dni z wieloletniej tułaczki Odyseusza, który wraca do rodzinnej Itaki, po zakończeniu wojny trojańskiej.  Tym samym Odyseja stanowi kontynuację Iliady.

Nazwa utworu pochodzi od imienia głównego bohatera Odyseusza.

Tekst został zredagowany pod koniec VI w. p.n.e. w Atenach, za panowania Pizystrata.

Świat przedstawiony w Odysei kształtują baśniowe przygody Odyseusza oraz różne mity, w tym także ten o wojnie trojańskiej. Jego tułaczkę po morzu spowodowali nieprzychylni mu bogowie, mszcząc się za zagładę ulubionego miasta. Troja została zdobyta podstępem poprzez wprowadzanie do niej konia trojańskiego, w którym skrywali się wojownicy greccy. Przygody Odyseusza nie są tak tragiczne i wiemy, że jego los skończy się pomyślnie. W czasie powrotu spotkał się z cyklopami, 7 lat spędził u nimfy Kalipso, a nawet musiał zejść do Hadesu. Powrót do żony Penelopy symbolizuje wierność. Wiele mówi także o samym Odyseuszu, który wykazał się wytrwałością i sprytem.

Udział bogów w życiu ludzi jest tu mniejszy  niż w Iliadzie, wyjątek stanowi opieka Ateny. Bogowie kierują się moralnością, mimo to jednak w utworze pełno jest prymitywnych okrucieństw.

Plan wydarzeń Odysei

1. Podróż Telemacha do Pylos i Sparty w poszukiwaniu wieści o ojcu (pieśni I – IV)
2. Odyseusz przebywa 7 lat na wyspie Ogigii u Kalipso (pieśń V)
3. Homer opowiada o przygodach głównego bohatera  od momentu wypłynięcie z wyspy Kalipso do chwili przybycia do Feaków (pieśni V-VIII)
4. Odyseusz opowiada o pierwszych 3 latach wędrówki na dworze króla Feaków Alkinoosa, od d chwili gdy wypłynął z Troi aż do przybycia na wyspę Ogigię (pieśń IX  XII)
5. Wydarzenia na Itace i zemsta na zalotnikach (pieśń XIII – XXIV)

Podział Odysei

• księgi I-IV Telemachia, niezbyt istotna część akcji, napisana nieco innym stylem, stąd przypuszczenie badaczy, że była odrębnym utworem
• księgi V-VIII pobyt Odyseusza w Fekaów
• księgi IX-XII pobyt u Alkinoosa
• księgi XIII – XVI Odyseusz na Itace, ten fragment akcji opowiedział sam Odyseusz, co przerwało narrację odautorską, zjawisko nazywamy kompozycją ramową
• księgi XVII – XX Odyseusz nie rozpoznany
• księgi XXI – XXIV rzeź zalotników

Wartości Odysei

• przedstawienie postaw i zachowań, z którymi do dziś możemy się spotkać, np. spryt, dzielność, odwaga, podstępność, ciekawość
• pokazanie człowieka jako odkrywcy, który dąży do poznania nowych ludów i krain

Nawiązania do Odysei

• Sonety krymskie – A. Mickiewicz
• Smutno mi Boże – J. Słowacki
• Pielgrzym – C.K. Norwid
• Odys – L. Staff
• Latarnik – H. Sienkiewicz
• Przedwiośnie – S. Żeromski