Antygona

Tytuł Antygona
Autor Sofokles
Czas powstania około 441 r. p.n.e.
Miejsce powstania
 starożytna Grecja, Ateny
Rodzaj literacki dramat
Gatunek literacki tragedia
Geneza mit o Labdakidach
Czas akcji doba, I połowa XIII w. p.n.e
Miejsce akcji przed pałacem królewskim w Tebach
Podział
 Prologos, Parodos, Epejzodion I, Stasimon I, Epejzodion II, Stasimon II, Epejzodion III, Stasimon III, Epejzodion IV, Stasimon IV, Eksodos

Problematyka Antygony

Temat tragedii został zaczerpnięty z mitów tebańskich. To jedna z 7 zachowanych tragedii Sofoklesa.

Antygona to siostra Polinejkesa i Eteoklesa, którzy stoczyli bratobójczą walkę o tron. Złamała zakaz aktualnego władcy Teb Kreona i w symboliczny sposób pogrzebała zwłoki zdrajcy Polinejkesa. Karą za to wykroczenie jest śmierć przez zamurowanie żywcem w skale. Ginie nie tylko Antygona (powiesiła się) ale także zakochany w niej syn Kreona – Hajmon, który przebija się mieczem. Na wieść o tym samobójstwo popełnia także Eurydyka, matka Hajmona i żona okrutnego władcy. W końcowej części utworu Kreon zostaje przedstawiony jako człowiek przegrany, którego decyzje wywołały wyjątkowo nieprzychylne konsekwencje dla niego samego.

Interpretacja konfliktu Antygony i Kreona

  • Nakazy boskie i ludzkie mają jednakową wartość. Kreon objął władzę z woli bogów, jego przeznaczeniem jest rządzić. Tym samym to on pośrednio wyraża wolę bogów, także w kwestii porządku państwa. Kary jakie spadają na władcę, są więc niesłuszne, gdyż jest on cały czas posłuszny bogom.
  • Kreon jako bezbożny tyran, który jest pełen pychy i zadufania, w efekcie działa na szkodę państwa. W tym sensie Kreon przestaje być bohaterem tragicznym.

Zagadnienia państwa w Antygonie

  • przejęcie władzy w trudnym momencie dla państwa
  • chęć przywrócenia ładu i porządku
  • duma i żądza władzy
  • Kreon jako władca despotyczny i tyran
  • żądanie bezkrytycznego posłuszeństwa
  • pozorne powoływanie się na interes państwa

Ponadczasowość Antygony

Problemy  jakie zostały poruszone przez Sofoklesa są ogólnoludzkie, toteż pozostają do dziś pozostają aktualne:

  • wierność ideałom, wynikająca z wewnętrznego przekonania o tym co jest ważne i słuszne,
  • uczucia a rozum,
  • państwo a jednostka,
  • władza a interes,
  • problem władzy,
  • pojęcie zdrady i miłości,
  • obowiązek wobec bliźnich,
  • szacunek dla zmarłych,
  • ból po stracie,
  • kara za zło jest nieunikniona.

Słowa tytułowej bohaterki – Antygony

  • Współkochać przyszłam, nie współnienawidzić.
  • Jeżeli do bogów podnosić mam modły, Wołać o pomoc, jeżeli czyn prawy, który spełniam uznano za podły?
  • … skąd bym piękniejszą ja sławę uszczknęła, jak z brata pogrzebania?
  • …. pozwól bym ja, wraz z moim zaślepieniem spojrzała w oczy grozie, bo ta zgroza chlubnej mi śmierci przenigdy nie wydrze.
  • Tyś sobie życie a jam śmierć wybrała – słowa skierowane do Ismeny