Tragedia

Geneza i budowa tragedii antycznej

Tragedia – termin  wywodzi się od greckich słów: tragos – kozioł, ode – pieśń, czyli pieśni kozłów. Jest to poważny i smutno kończący się dramat, którego motywem przewodnim jest konflikt pomiędzy dążeniami wybitnej jednostki a siłami wyższymi (losem, prawami historii, siłami natury, interesem społecznym, normą moralną). Bohaterowie wyrastają ponad przeciętność, ale ich losami kieruje przeznaczenie (los, fatum).

Najwyżej cenionym przez starożytnych gatunkiem była właśnie tragedia.

Cechy tragedii antycznej

• Zachowanie trzech jedności:

1. miejsca – wydarzenia rozgrywają się w określonym miejscu,
2. czasu – fabuła toczy się w przeciągu 24 godz., zaczyna się o świcie, a kończy wieczorem,
3. akcji – ciągła, nieprzerwana, przyczynowo-skutkowa, jedno wydarzenie wynika z drugiego, wszystkie osoby dramatu powiązane są z głównym wątkiem

• Temat zaczerpnięty z mitologii
• Zasada decorum (zasada czystości – dopasowanie odpowiedniego stylu do utworu, tragedii przypisywano styl wysoki (patetyczny, uroczysty), a komedii niski (lekki, rubaszny)
• Katharsis (z gr. oczyszczenie) –  emocjonalny wstrząs związany z historią bohaterów
• Konflikt tragiczny – równorzędne racje pomiędzy, którymi nie sposób dokonać wyboru, każde posunięcie bohatera zbliża go do katastrofy
• Ironia tragiczna – wszystko zmierza do szczęśliwego końca, ale on nie następuje
• Tragiczny wybór – nie można dokonać słusznego wyboru, każda decyzja będzie zła i przyniesie śmierć i cierpnie
• Tragizm bohaterów – szczególny sposób konstrukcji losów bohaterów, usytuowany w nierozerwalnym konflikcie tragicznym, łączy się ze wzniosłością.
• Wina tragiczna  – wcześniej czy później bohater dowie się, że źle postępuje i zostanie ukarany
• Chór pełniący rolę moralisty, komentatora wydarzeń, który ocenia rozwój sytuacji składający się z 12-15 mężczyzn
• Niezmienność charakteru postaci, postacie nie podlegają transformacji
• Nie przedstawiano bezpośrednio scen krwawych, mówił o nich dialog
• Bohaterami są osoby z wyższych sfer, są szlachetni, ale nie pozbawieni wad i słabości
• Określona budowa: ekspozycja (prologos), zawiązanie (epejzodion I) i rozwój akcji (epejzodion II, III, IV), perypetia, wydaje się, że wszystko dobrze się skończy (epejzodion V), katastrofa i rozwiązanie (eksodos), epilog (informacje dodatkowe).
• Specyficzna kompozycja utworu.