Podsumowanie Biblia – sprawdź swoją wiedzę

Które spośród postaci należały do ST a które do NT. Krótko je scharakteryzuj (Abraham, św. Szczepan, Św. Piotr, Matka Boża, Jan Chrzciciel, Mojżesz, Kain i Abel, Hiob, Judasz, Łazarz)

STARY TESTAMENT:

  • Abraham – miał żonę Sarę.  W wieku 100 lat urodził mu się syn, którego miał złożyć w ofierze.
  • Mojżesz – przypisuje mu się autorstwo Biblii, cudownie ocalony w dzieciństwie. Wyprowadził lud z niewoli. Ofiarował dekalog na górze Synaj. Zawarł przymierze.
  • Kain i Abel – synowie Adama i Ewy. Kain zamordował Abla. Bóg wszystko widział i wezwał Kaina. do siebie i namaścił go piętnem.
  • Hiob – miał 7 synów i 3 córki. Mieszkaniec ziemi Uz. W wyniku zakładu Boga i szatana został dotknięty trądem, co miało wystawić go na próbę. Hiob został wierny Bogu, który nagrodził go za to przywróceniem i pomnożeniem zdrowia, mienia i dzieci.

NOWY TESTAMENT

  • Św. Szczepan – pierwszy męczennik Nowego Testamentu. Głosił, że wierzy w Boga. jego atrybutami były kamień i ewangelia.
  • Św. Piotr – jeden z apostołów. Rybak. Jego prawdziwe imię to Szymon. Uczestniczył w wielu ważnych chwilach z życia Jezusa.
  • Matka Boża – matka Jezusa. Dziewica. Zawsze przy Jezusie. Matka całego ludu. Kult maryjny rozwinął się podczas średniowiecza.
  • Jan Chrzciciel –  uznawany za Mesjasza. Chrzcił ludzi, również Jezusa.
  • Maria Magdalena – jako pierwsza powiedziała apostołom o zmartwychwstaniu Jezusa.
  • Św. Tomasz – niewierny Tomasz, jego święto obchodzimy 3.07.
  • Judasz – jeden z apostołów. Zdradził Jezusa, powiesił się.
  • Łazarz – wskrzeszony przez Jezusa. Patron trędowatych, brat Marii i Magdaleny.

Z czym kojarzą ci się następujące miejsca biblijne?

  • Wieża Babel – występuje w Księdze Rodzaju. Wybudowali ją ludzie posługujący się jednym językiem. Nigdy nie ukończono budowy. Nie jest miejsce realistycznym – wyobrażeniem.
  • Sodoma i Gomora – ludzie byli rozpustni, niegodziwi, nie przestrzegali prawa, więc Jahwe postanowił spalić miasto wraz z mieszkańcami i roślinnością.
  • Kraj Maria – miejsce złożenia ofiary przez Abrahama z syna Izaaka.
  • Egipt – występuje w Księdze Wyjścia. Urodził się tu Mojżesz. Kraj został ukarany przez Boga (plagi, śmieci dzieci). Bracia sprzedali Józefa do niewoli, który trafił do Egiptu. Został doradcą Faraona i tłumaczył jego sny.  Przewidział 7 lat biednych i 7 lat bogactw.
  • Góra Synaj – wszedł na nią tylko Mojżesz. Gdy był na górze, rozmawiał z Bogiem, spisał Dekalog.
  • Betlejem – w S.T. urodził się tam król Dawid. W NT urodził się tam Jezus. Przywędrowali tam pasterze i trzej królowie.
  • Jerozolima – Salomon wybudował tam świątynię – arkę. W NT miejsce, w którym przebywał Jezus jako 11-letni chłopiec. W dniu święta Paschy Jezus wjechał tam na ośle.
  • Jordan – rzeka nad, którą Chrzciciel chrzcił ludzi. Ochrzcił nawet Jezusa, który nie musiał być chrzczony, gdyż nie miał grzechu pierworodnego.
  • Góra Tabor – Jezus wziął tam ze sobą Piotra, Jakuba, Jana. Przemienił się tam, jego twarz zajaśniała jak słońce. Ukazał mu się Eliasz i Mojżesz.
  • Ogród Oliwny (Getsemani) – Jezus rozmawiał tam z Bogiem. Gdy skończył się modlić przyszedł Judasz.
  • Golgota – miejsce, w którym Jezus został ukrzyżowany razem ze skazańcami.

Uporządkuj chronologicznie wydarzenia biblijne:

Przykład I

  1. Kain i Abel
  2. Potop
  3. Ofiara Abrahama
  4. Zniszczenie Sodomy i Gomory
  5. Dzieje patriarchy Józefa
  6. Dekalog na górze Synaj
  7. Panowanie króla Dawida
  8. Narodziny Chrystusa
  9. Działalność Apostołów
  10. Panowanie króla Salomona

Przykład II

  1. Potop
  2. Ofiara Abrahama
  3. Dzieje patriarchy Józefa
  4. Panowanie króla Dawida
  5. Narodziny Chrystusa
  6. Działalność apostołów

Przykład III

  1. Kain i Abel
  2. Potop
  3. Zniszczenie Sodomy i Gomory
  4. Dekalog na górze Synaj
  5. Panowanie króla Salomona
  6. Powstanie Apokalipsy św. Jana

Wyjaśnij znaczenie następujących zwrotów:

  • nie znasz dnia ani godziny
  • wdowi grosz
  • ciemności egipskie
  • hiobowa wieść
  • arka Noego
  • judaszowe srebrniki
  • miłosierny samarytanin
  • faryzeusze
  • kainowe znamię
  • panny roztropne i nieroztropne

Sprawdź swoją znajomość przypowieści w znaczeniu dosłownym i przenośnym:

Dosłowne i przenośne znaczenie przypowieści o synu marnotrawnym:

a) Dosłowne: Ojciec miał dwóch synów. Młodszy zabrał swoją połowę majątku i opuścił ojca. Roztrwonił cały majątek, nie miał nawet co jeść, więc postanowił wrócić do ojca. Ten bardzo się ucieszył i przyjął syna z otwartymi ramionami. Z okazji powrotu syna kazał zorganizować przyjęcie. Starszy syn był bardzo rozgniewany, gdyż trwał przy ojcu, a ten nigdy nie zorganizował dla niego uczty. Ojciec wytłumaczył mu, że cieszy się z powrotu syna, gdyż myślał, że syn zmarł, a teraz dla niego ożył.

b) Przenośne: Znaczenie to mówi o tym, że każdy kto zgubi drogę do Boga, a się nawróci, zostanie przejęty z otwartymi ramionami. Przypowieść pokazuje, że Bóg wybacz i jest jak ojciec dla ludzi.

Dosłowne i przenośne znaczenie przypowieści o Wieży Babel:

a) Dosłowne: Jest to przypowieść o pysznych ludziach – robotnikach, którzy chcieli zbudować wieżę sięgającą do nieba. Jednak Bóg pomieszał im języki, aby się nie porozumieli, i tym samym, aby nie dokończyli budowy

b) Przenośne: zamęt, chaos, wielojęzyczne środowisko ludzi

Połącz imiona postaci biblijnych z wydarzeniami:

Przykład I

  • Mojżesz – patriarcha, żył w XIII w p.n.e.
  • Noe – twórca arki
  • Św. Paweł – autor listów
  • Abraham – mąż Sary
  • Św. Jan – koniec świata
  • Kohelet – mędrzec, przemawiał na zgromadzeniu

Przykład II

  • Św. Paweł – nawrócenie
  • Adam i Ewa – łamanie przykazań bożych
  • Hiob – niezawione cierpienie
  • Mojżesz – dekalog, wyjście z Egiptu
  • Józef z Nazaretu – przybrany ojciec Jezusa
  • Juda Tadeusz – apostoł Jezusa Chrystusa

O kim mowa? Dopisz imię bohatera z Biblii:

Przykład I

  • Cierpiący bez żadnej winy – Hiob, Abraham, Izaak
  • Najsłynniejszy biblijny król, słynął z mądrości – Salomon
  • Przypisuje mu się autorstwo psalmów – Dawid
  • Nieszczęsny brat Kaina – Abel
  • Syn Abrahama – Izaak
  • Jeden z apostołów, nawrócony w drodze do Damaszku – Paweł

Przykład II

  • autor Ewangelii – Mateusz, Marek, Łukasz, Jan
  • biblijny siłacz – Goliat, Samson
  • żona Abrahama – Sara
  • jawnogrzesznica – Ewa
  • skamieniała (obróciła się w słup soli ) – żona Lota
  • autor parafrazy ks. psalmów „Psałterza Dawidowego” – Jan Kochanowski

Wyjaśnij pojęcia. podaj przykłady:

  • testament – przymierze Boga z ludźmi (ST, NT)
  • Biblia – zbiór ksiąg, psalmów, listów, ewangelii, apokalipsa św. Jana. Składa się ze ST (45 ksiąg) i NT (27 ksiąg). Księgi te tworzą kanon, czyli zbiór ksiąg biblijnych uznawanych przez religie.
  • droga – życie jest jak droga, zmierza do kresu, ma swój wymierzony cel i sens. Dlatego od czasu wygnania Adama i Ewy zmierzają do niego wszyscy ludzie. W kulturze funkcjonuje topos człowieka wędrowcy – homo viator.
  • ryba – pierwszy symbol chrześcijaństwa, symbolizuje Chrystusa – rybaka ludzi
  • liczba 3 – symbolizuje doskonałość boską, św. Paweł wyznał, że został porwany do trzeciego świata, Salomon swoje pierwsze psalmy opierał na trójkowym wyliczeniu, w chrześcijaństwie Bóg występuje w trzech osobach
  • kolor złoty – świętość, kojarzono go z życiodajnym słońcem oraz z niebem i z tym co jest związane z sacrum.
  • Septuaginta – tłumaczenie księgi ST z języka aramejskiego i hebrajskiego na język grecki. Tłumaczenia dokonało 70 osób. To pierwsze tłumaczenie Biblii.
  • góra – symbolizuje to co wzniosłe i związane ze strefą sacrum, wiele ważnych wydarzeń miało miejsce na górach.
  • liczba 7 – liczba pełni, suma bożej i ziemskiej doskonałości, 7 dni liczy tydzień i tyle kolorów ma tęcza.
  • ewangelia –
  • psalm – gatunek poezji lirycznej, o tematyce religijnej, pełniący funkcję modlitwy
  • kolor czerwony – oznacza miłość i krwawą ofiarę, mękę
  • apokalipsa – utwór opisujący czasy ostateczne, zazwyczaj symbolicznie.

MOTYW – temat przewijający się w Biblii, inspiracja dla kolejnych twórców

Popularne motywy biblijne:

  • ufności
  • miłosierdzia
  • winy i kary
  • cierpienia
  •  marności

Przedstaw motyw cierpienia w oparciu o  właściwe fragmenty utworów i inne teksty kultury:

Motyw cierpienia w Biblii – Hiob był bogobojnym, bogatym człowiekiem. Miał dziewięcioro dzieci oraz dużo zwierząt. Szatan zakładał, że Hiob jest wierny Bogu tylko dlatego, że ten ostatni mu błogosławi. Bóg odebrał Hiobowi rodzinę, majątek i obdarzył nieczystą chorobą – trądem. Pomimo wielkiego cierpienia Hiob jedynie ogolił głowę, posypał ją popiołem oraz oddał Bogu pokłon mówiąc „nagi wyszedłem z łona matki i nagi tam powrócę. Bóg dał, Bóg wziął”. Motyw cierpienia w Biblii występuje również w historii Abrahama, który musiał strasznie cierpieć ponieważ Bóg wystawił go na próbę i kazał mu złożyć w ofierze całopalnej  jedynego syna. W filmie Mela Gibsona „Pasja” przedstawiono motyw męki Chrystusa i strasznego cierpienia, a także cierpienia ludzi, którzy mu  towarzyszyli. np. Maryi. Film epatuje drastycznymi scenami, co ma na celu poruszenie widza.

Przedstaw motyw vanitas w Biblii i w oparciu o właściwe teksty kultury:

Motyw vanitas występuje w Księdze Koheleta, która rozpoczyna się słowami „vanitas vanitatum et omnia vanitas”, czyli marność nad marnościami i wszystko marne. Kohelet uzasadnia, że życie ludzkie przemija. Motyw ten występuje również w obrazie „W mgnieniu oka”, który ukazuje motywy wanitatywne takie jak kościotrup, który stoi z kosą i zgasza świecę.

Wizja końca świata w Biblii  i innych tekstach kultury (obraz, wiersz Herberta):

Św. Jan w Apokalipsie mówi o tym co będzie się działo podczas końca świata, a zatem: anioł karzący zejdzie na ziemię, wybuchnie pożar, którego dym przysłoni słońce i powietrze. Ten dym wyda szarańczę, która będzie męczyć ludzi przez 5 miesięcy, ale ich nie zabije, będą kąsać jak skorpiny. Na jej czele stoi szatan. Szarańcza będzie mieć włosy kobiet, zęby jak lwy, a ogon jak u skorpionów. W wierszu Herberta „U wrót doliny” wizja końca przedstawiona jest jako: straż aniołów pilnujących ziemi, płacz i krzyk ludzi, których autor przedstawia jako „beczące stado dwunogów”. Będą tam matki i dzieci, które zostaną rozdzielone, staruszka, która nie będzie mogła wziąć swojego zwierzaka ze sobą, drwal który nie chce zostawić swojej siekierki, a także inni ludzie, którzy starają się przemycić różne przedmioty.